Bozova Ziraat Odası Başkanı Müslüm Okan, zeytin üreticilerinin sel ve dolu felaketleri nedeniyle büyük zarar gördüğünü ve fiyatların daha da yükseleceğini ileri sürdü. Zeytinyağı sektörü ise küresel krizle boğuşuyor.
Üreticiler Hasat Yapamadı: 20 Litrelik Teneke 5 Bin TL Olabilir
Müslüm Okan, zeytinyağı fiyatlarıyla ilgili yaptığı açıklamada, Bozova’da yıllardır zeytin üretimiyle geçinen çiftçilerin, bu yıl sel ve dolu felaketleri nedeniyle hasat yapamadıklarını söyledi. Bu durumun, gelir kaynaklarını kaybetmelerine neden olduğunu belirtti. Okan, geçen yıl 20 litrelik bir zeytin tenekesinin 2.500-3.000 TL arasında olduğunu hatırlatarak, bu yıl ise bu rakamın 5.000 TL’ye kadar çıkabileceğini tahmin ettiklerini ekledi.
İhracat Kısıtlaması ve Kuraklık Fiyatları Artırdı: Türkiye Pazar Kaybediyor
Zeytinyağı fiyatlarını etkileyen bir diğer faktör ise Türkiye’nin 1 Ağustos’tan beri zeytinyağı ihracatını kısıtlaması oldu. Bu kararın ekonomik olarak kayıp olduğunu belirten sektör temsilcileri, zeytinyağında küresel anlamda kriz çıktığını ifade ettiler. Türkiye’nin zeytinyağı ihracatını kısıtlaması ve Avrupa’daki kuraklık nedeniyle fiyatlar yüzde 100 zamlandı. Zeytinyağı krizi sürerken bazı devletler açıkları kapatmak için Tunus ve Suriye’ye yönelmesi ihracat hacmini düşürdü.
Ayvalık Ticaret Odası Başkanı Ali Uçar, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “İhracat bizim çıkış kapımızken şu anda alıcıların diğer ihracatçı ülkelere kaydığını görüyoruz. Suriye bu anlamda ön plana çıkıyor” dedi. Uçar, “Ambalajlı ürünlerin ihracatından yanayız ama bir şeyleri yasaklayarak yapılmasından yana değiliz. Desteklenerek ilerlenmeli. AB’ye ambalajlı yağ satamıyoruz. Sadece Uzak Doğu’ya satabiliyoruz. Mevcut enflasyon, kur ve maliyetlerdeki artış ile yıllık ortalama ihracat rakamları karşılaştırıldığında, bu sezonda ihracatın kilogram başına yaklaşık 4.5-5 Dolar olduğunu görüyoruz. İç piyasa toptan zeytinyağı ortalama fiyatı kilogram başına 115 ila 120 TL. İhracat yasağı devam ederse, bu rakamın yeni sezonda üreticiye olumsuz yansıması kaçınılmaz” diye konuştu.
İklim Krizi Rekolteyi Düşürdü: Stokları Güvence Altına Alma Aciliyeti Var
Zeytinyağı fiyatlarının geleceği ise iklim krizine bağlı olarak belirsizliğini koruyor. Köklü Zeytincilik Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kürlek, yaşanan krizle ilgili yaptığı açıklamada, “İklim krizi zeytin rekoltesini ciddi oranda düşürdü. İhracat yasağıyla birlikte firmalar Türkiye’den satın almayı planladıkları yağları Tunus ve Suriye’den tedarik etme çalışıyor. Pazar kaybının artmaması adına zeytinyağı ihracatının belirtilen tarihten önce açılması gerekiyor. Türkiye yeni zeytin sezonuna yaklaşık 80 bin ton zeytinyağı stokuyla girecek ve bu stokun üzerine yeni mahsul eklenecek. Ancak 2023-2024’te eğer sıcaklıklar bu şekilde devam ederse, rekoltenin yüzde 20 düşmesini bekliyoruz” dedi.
Türkiye’nin ihracatı durdurmasının küresel fiyatlar üzerinde önemli etkileri olduğunu söyleyen Mintec Analisti Kyle Holland ise şunları kaydetti: “Zeytinyağı üretiminde AB’de son 5 yıllık ortalamaya göre ciddi bir düşüş yaşanacağı endişesi var. Pazarı daralabilir ve bu da kısa vadede zeytinyağı fiyatlarının artışına neden olabilir. Yüksek fiyatlar tüketicileri zeytinyağı satın almaktan caydırmadı, bu da yeterli arzı daha da kritik hale getirdi. Sonuç olarak, önümüzdeki aylarda stokların tükenmesi ve olası fiyat artışları riskini azaltmak için sektörde stokları güvence altına alma konusunda aciliyeti var”.
